Hodiaŭ en Historio: Sulejmano la Grandioza supreniris la tronon kiel la 10-a otomana sultano

La 30-a de septembro estas la 273-a (274-a en superjaroj) tago de la jaro laŭ la gregoria kalendaro. La nombro da tagoj restantaj ĝis la fino de la jaro estas 92.

fervojo

• Septembro 30, 1931 Samsun-Sivas linio (372 km) estis kompletigita kaj metita en operacion. La linio kostis entute 29.200.000 liroj.
• 30 oktobro 1917 Tramoj estis konataj en Konya de la komenco de la jarcento Grand Veziro Avlonyalı Ferit Pasha, kiu estis la guberniestro de Konya en 1917, havis la ĉevalmovitan tramon translokigita tie al Konya kiam la elektra tramo ekfunkciis en Tesaloniko. Post la Atatürk-monumento, la ĉevalmovita tramo pasus tra Gazi High School kaj atingus la malnovan Park Cinema. La dua tramo, forirante de la Registaro-Domo, iris al Sultan Selim Mosque. Ne longe daŭris la Konya aventuro de la ĉevalmoviĝo, kiu superis 30 kilometrojn; Tramoj, kiuj transportis pasaĝerojn kaj frajton ĝis 1930, estis aboliciitaj en tiu dato. En la suba bildo, vi povas vidi la ĉevaltiritan tramon portantan laboristojn de la stacidomo Konya ĝis la sukerfabriko.
• 1991 - La antaŭa tunelokonstruado de la Istanbula metroo komenciĝis. Erdal İnönü, Prezidanto de la Socialdemokrata Popola Partio, faris la malfermon.

Eventoj

• 1399 – IV. Henriko iĝis reĝo de Anglio.
• 1517 - Oruç Reis atingis la venkon en Alĝerio.
• 1520 - Sulejmano la Grandioza supreniris la tronon kiel la 10-a otomana sultano.
• 1730 - sultano Mahmud I supreniris la tronon.
• 1791 - La lasta opero de Mozart Magia Flutopremierita en Vieno.
• 1888 - Jack the Ripper mortigas sian trian viktimon, Elizabeth Stride, kaj sian kvaran viktimon, Catherine Eddowes, mortigante du homojn en la sama tago.
• 1930 - Vecihi Bey, unu el la unuaj turkaj civilaj pilotoj, flugis de Göztepe al Yeşilköy en sia propra aviadilo.
• 1956 - soprano Leyla Gencer donis koncerton en San Francisco.
• 1960 - Ŝtata Planado-Organizo estis establita.
• 1966 - Bocvano akiris sian sendependecon de Britio.
• 1978 - Şener Yiğit, barbiro en Fethiye, volis seksperforti Andrea Laube, la filinon de la aŭstra ambasadoro, kiu ferias en Turkio.Li mortigis Andrea Laube kaj ŝian patrinon Verena Laube, kiuj rezistis. Li estis ekzekutita la 12-an de septembro.
• 1978 - ĉefministro Bülent Ecevit estis la unua Vilaĝo-Urbo komencis ĝian aplikon en Taşkesti vilaĝo de Mudurnu distrikto de Bolu.
• 1980 - prezidanto generalo Kenan Evren parolis ĉe la malfermfesto de la nova akademia jaro de la Militista Akademio: “Se necesas ensorbigi ideologion bazitan sur Ismo, ekzistas la Kemalisma ideologio de la Granda Gvidanto Atatürk. "Adoptu ĝin."
• 2005 - en Danio Jyllands Posten La Karikatura Krizo aperis post kiam li publikigis bildstriojn prezentantajn la profeton Mohamedo en la gazeto.
• 2009 - Tertremo sur la indonezia insulo Sumatro mortigis 1115 homojn.

naskiĝoj

• 1207 - Mevlana Celaleddin-i Rumi, persa poeto (d. 1273)
• 1227 – IV. Nikolao estis papo ekde la 22-a de februaro 1288 ĝis sia morto en 1292 (m. 1292 )
• 1550 - Michael Maestlin, germana astronomo kaj matematikisto (d. 1631)
• 1715 - Étienne Bonnot de Condillac, franca filozofo (d. 1780)
• 1765
  • José María Morelos, meksika katolika pastro kaj revoluciema ribelestro kiu gvidis la Meksikan Militon de Sendependeco (d. 1815)
  • Robert Adrain, irland-amerika matematikisto (d. 1843)
• 1802 - Antoine Jérôme Balard, franca apotekisto (d. 1876)
• 1856 - Naile Sultan, filino de Abdülmecid (d. 1882)
• 1863 - Reinhard Scheer, Kaiserliche Marine Admiral (d. 1928)
• 1870 - Jean Baptiste Perrin, franca fizikisto (d.1942)
• 1882 - Hans Geiger, germana fizikisto kaj inventinto de la Geiger nombrilo (d. 1945)
• 1883 - Bernhard Rust, Ministro de Scienco, Eduko kaj Nacia Kulturo en Nazia Germanio (d. 1945)
• 1895 - Lewis Milestone, rus-usona kinoreĝisoro (d. 1980)
• 1898 - Renée Adoree, franca mutafilmepoka aktorino (d. 1933)
• 1905 - Nevill Mott, angla fizikisto kaj nobelpremio pri fiziko (d. 1996)
• 1908 - David Oistrakh, rusa violonisto (d. 1974)
• 1911 - Gustave M. Gilbert, amerika psikologo (d. 1977)
• 1913 - Bill Walsh, produktanto kaj manuskriptinto (d. 1975)
• 1917
  • Yuri Lyubimov, rusa direktoro, aktoro kaj edukisto (d. 2014)
  • Buddy Rich, amerika muzikisto (d. 1987)
• 1918 - Aldo Parisot, brazil-amerika violonĉelisto kaj muzikedukisto (d. 2018)
• 1921 - Deborah Kerr, skot-angla filmo kaj sceneja aktorino (d. 2007)
• 1924 - Truman Capote, amerika verkinto (d. 1984)
• 1928 - Elie Wiesel, ruman-naskita juda verkisto kaj Nobelpremio pri paco (m. 2016)
• 1929
  • Leticia Ramos-Shahani, filipina ina politikisto kaj verkisto (d. 2017)
  • Helen M. Marshall, amerika ina politikisto kaj urbestro (d. 2017)
• 1931 - Angie Dickinson, amerika aktorino
• 1932 - Shintarō Ishihara, japana politikisto kaj verkisto kiu funkciis kiel Guberniestro de Tokio de 1999-2012
• 1934
  • Alan A'Court, iama angla futbalisto kaj manaĝero (d. 2009)
  • Udo Jürgens, aŭstra pop-muzika komponisto kaj kantisto (d. 2014)
• 1936
  • Engin Ünal, turka nacia naĝanto (d. 2016)
  • Sevgi Soysal, turka verkisto (d. 1976)
• 1937
  • Jurek Becker, Pol-naskita germana verkisto kaj filmmanuskriptinto (d. 1997)
  • Daniel Filho, brazila produktoro, reĝisoro, aktoro kaj manuskriptinto
• 1939 - Jean-Marie Lehn, franca apotekisto
• 1942 - Leyla Berkes Onat, turka farbisto, tradukisto kaj verkisto
• 1943 -  Johann Deisenhofer, germana biokemiisto
• 1944 - Jimmy Johnstone, skota iama futbalisto (d. 2006)
• 1945
  • Ehud Olmert, 12-a Ĉefministro de Israelo
  • José Manuel Fuente, hispana vojbiciklanto (d. 1996)
• 1946 - Hector Lavoe, puertorika muzikisto (d. 1993)
• 1948 - Semiramis Pekkan, turka kinoaktoro kaj sonartisto
• 1950
  • Laura Esquivel, meksika verkisto
  • Victoria Tennant, brita aktorino
• 1951
  • John Lloyd, brita komedioverkisto kaj televidoproduktanto
  • Barry Marshall, aŭstralia kuracisto
• 1957 - Fran Drescher, amerika aktorino, komikulo, verkinto, kaj aktivulo
• 1958 - Nick Fish, amerika politikisto kaj advokato (d. 2020)
• 1959 - Ettore Messina, itala profesia basketbaltrejnisto
• 1961 - Eric Stoltz, amerika direktoro, aktoro kaj produktanto
• 1962 - Frank Rijkaard, nederlanda futbalisto kaj manaĝero
• 1964
  • Monica Belluci, itala aktorino kaj iama modelo
  • Bahrum Daido, indonezia politikisto
• 1969 - Chris Von Erich, amerika profesia luktisto (d. 1991)
• 1970
  • Damian Mori, aŭstralia futbalisto kaj trejnisto
  • Sergey Shustikov, rusa futbalisto kaj trejnisto (d. 2016)
  • Tony Hale, amerika komikulo kaj aktoro
• 1971
  • Giancarlo Judica Cordiglia, itala aktoro kaj direktoro
  • Jenna Elfman, amerika aktorino kaj produktanto
• 1972
  • Ari Behn, Dan-naskita norvega verkisto (d. 2019)
  • John Campbell, amerika basgitaristo
• 1974 - Daniel Wu, ĉin-amerika direktoro, produktanto, kaj aktoro
• 1975 - Marion Cotillard, franca aktorino
• 1977 - Roy Carroll, iama Nord-Irlanda internacio
• 1978 - Malgorzata Glinka, pola flugpilkisto
• 1979
  • Primož Kozmus, slovena atleto
  • Andy van der Meyde, iama nederlanda futbalisto
• 1980 - Martina Hingis, svisa tenisisto
• 1984 -  Georgios Eleftheriou, cipra nacia futbalisto
• 1985
  • Olcan Adın, turka futbalisto
• 1985 - Cristian Rodríguez, urugvaja nacia futbalisto
  • T-Pain, amerika repo, R&B kantisto kaj diskproduktanto
• 1986
  • Olivier Giroud, franca nacia futbalisto
  • Cristián Zapata, kolumbia nacia futbalisto
• 1987 - Aida Garifullina, rusa oper-lirika soprano
• 1988
  • Eglė Staišiūnaitė , litova hurdisto
  • Merve Uygül, turka basketbaloludanto
• 1990 - Kim Seung-Gyu, sudkorea futbalisto
• 1992
  • Ezra Miller, amerika kantisto, muzikisto, aktoro kaj aktivulo
  • Sefa Doğanay, turka komikulo kaj aktorino
• 1994
  • Aliya Mustafina, rusa gimnastikisto de tatara origino
  • Raphaël Coleman, brita aktoro kaj aktivulo (d. 2020)
  • Duygu Çakmak, turka modelo
  • Nikola Storm, belga futbalisto
• 1995 - Victor Andrade , brazila futbalisto
• 1996 - Nico Elvedi, svisa futbalisto
• 1997 - Max Verstappen, nederlanda Formulo 1 ŝoforo
• 2002 - Maddie Ziegler, amerika dancisto, aktorino, kaj interreta famulo

mortoj

• 420 - Hieronymus, romia pastro, teologo kaj historiisto (d. 347)
• 1246 – II. Yaroslav, Grandprinco de Vladimiro de 1238 ĝis 1246 (nask. 1191)
• 1572 - Francisco de Borja , 4-a Duko de Gandía , estis hispana jezuito kaj tria Generalsuperulo de la Societo de Jesuo (nask. 1510 )
• 1626 - Nurhaci, fondinto de la Dinastio Qing (nask. 1553)
• 1770 - George Whitefield, anglikana kleriko kaj unu el la fondintoj de Metodismo kaj la evangelia movado (nask. 1714)
• 1897 - Tereza de Lisieux, franca karmelita monaĥino kaj mistikulo (nask. 1873)
• 1937 - Miheil Javakhishvili, kartvela verkisto (nask. 1880)
• 1942 - Hans-Joachim Marseille, germana ĉasaviadisto (nask. 1919)
• 1943 - Franz Oppenheimer, germana sociologo kaj ekonomikisto (nask. 1864)
• 1955 - James Dean, amerika aktoro (nask. 1931)
• 1978 - Ali Nihat Tarlan, turka literaturhistoriisto (nask. 1898)
• 1985 - Charles Francis Richter, amerika sismologo kaj kreinto de la Richter-skalo (nask. 1900)
• 1985 - Simone Signoret, franca aktorino (nask. 1921)
• 1987 - Alfred Bester, amerika sciencfikcioverkinto, manuskriptinto, kaj redaktisto (nask. 1913)
• 1988 - Truong Chinh, vjetnama politikisto (nask. 1907)
• 1990 - Patrick White, aŭstralia verkinto kaj nobelpremiito (nask. 1912)
• 1994 - André Michel Lwoff, franca mikrobiologo (nask. 1902)
• 1999 - Avni Akyol, turka edukisto kaj politikisto (Ministro de Nacia Eduko kaj Ministro de Kulturo) (nask. 1931)
• 2002 - Göran Kropp, sveda konkurstrakŝoforo (nask. 1966)
• 2003 - Ronnie Dawson, amerika gitaristo (nask. 1939)
• 2003 - Robert Kardashian, armen-amerika advokato (nask. 1944)
• 2004 - Michael Relph, angla direktoro, produktanto kaj manuskriptinto (nask. 1915)
• 2010 - Stephen J. Cannell, amerika manuskriptinto, filmo kaj televidoproduktanto (nask. 1941)
• 2011 - Anwar al-Awlaki, amerika-jemena imamo kaj predikisto (nask. 1971)
• 2011 - Suphi Gürsoytrak, turka soldato kaj politikisto (nask. 1925)
• 2011 - Ralph M. Steinman, kanada imunologo kaj ĉelbiologo (nask. 1943)
• 2012 - Turhan Bey, turk-aŭstra aktoro kaj produktanto (nask. 1922)
• 2012 - Barbara Ann Scott, kanada sketisto (nask. 1928)
• 2013 - Ruth Maleczech, amerika aktorino (nask. 1939)
• 2014 - Vítor Crespo, portugala politikisto kaj akademiulo (nask. 1932)
• 2014 - Martin Perl, amerika fizikisto kiu gajnis la nobelpremion pri fiziko en 1995 pro sia eltrovo de la Tau-leptono (nask. 1927)
• 2015 - Göran Hägg, sveda verkisto (nask. 1947)
• 2015 - Ricky Talan, Iama nederlanda futbalisto (nask. 1960)
• 2016 - Hanoi Hannah, vjetnama radiogastiganto (nask. 1931)
• 2016 - Mike Towell, skota profesia boksisto (nask. 1991)
• 2017 - Elizabeth Baur, amerika aktorino (nask. 1947)
• 2017 - Vladimir Voevodsky, rus-usona matematikisto (nask. 1966)
• 2018 - Kemal İnci, turka kinejo kaj televidseriaktoro (nask. 1933)
• 2018 - Kim Larsen, dana rokmuzikisto (nask. 1945)
• 2018 - René Pétillon, franca ilustristo (nask. 1945)
• 2018 - Czesław Strumiłło , pola kemia inĝeniero (n. 1930 )
• 2019 - David Akers-Jones, brita politikisto (nask. 1927)
• 2019 - Wayne Fitzgerald, amerika filmo kaj televida ĉefdizajnisto (nask. 1930)
• 2019 - Viju Khote, hinda aktorino (n. 1941)
• 2019 - Kornel Andrzej Morawiecki , pola politikisto kaj teoria fizikisto (n. 1941 )
• 2019 - Ben Pon, nederlanda konkurstrakŝoforo, pafisto kaj vinproduktanto (nask. 1936)
• 2020 - Ali Bozer, turka advokato kaj politikisto (nask. 1925)
• 2020 - John Russell, amerika veterano kaj rajdanto (nask. 1920)
• 2021 - Carlisle Floyd, amerika komponisto kaj muzikisto (nask. 1926)
• 2021 - Xicoténcatl Leyva Mortera, meksika politikisto kaj juristo (nask. 1940)
• 2021 - Donna Nalewaja, amerika politikisto kaj dommakleristo (nask. 1939)
• 2021 -  Philip Owen, kanada politikisto (nask. 1933)
• 2021 - Kōichi Sugiyama estis japana komponisto kaj direktisto (nask. 1931)

Ferioj kaj specialaj okazoj

• Ŝtormo: Grua Livelihood Storm
• Internacia Tago de Tradukado